Richtlijnen
Op grond van de ATEX 137-richtlijn (1992/92/EG) zijn werkgevers sinds 1 juli 2006 verplicht een explosie veiligheidsdocument op te stellen en bij te houden. Dit document maakt deel uit van de risico- inventarisatie- en evaluatie (RI&E) en moet onder andere een gevarenzone indeling bevatten van een werkplek met een ontplofbare atmosfeer. Reden genoeg voor uw organisatie om een helder overzicht te hebben van uw verplichtingen en de beschikbare hulpmiddelen voor het voldoen aan deze eisen.
ATEX staat voor Atmosphéres Explosives, ontplofbare atmosfeer. Alle bepalingen van de ATEX richtlijnen gelden alleen voor plaatsen waar atmosferische condities heersen voor wat betreft temperatuur, luchtdruk en zuurstofgehalte. De toevoegingen “95” en “137” verwijzen naar desbetreffende artikelen van het oprichtingsverdrag van de Europese Gemeenschap waarop de richtlijnen zijn gebaseerd.
ATEX 137
Deze norm is 16 december 1999 van kracht geworden en schrijft de minimum eisen voor de verbetering van de gezondheidsbescherming en de veiligheid van werknemers die door explosieve atmosferen gevaar kunnen lopen.
ATEX 95
Deze norm is sinds maart 1996 van kracht geworden en bevat verplichtingen voor apparaten en beveiligingssystemen die bedoeld zijn voor het gebruik op plaatsen waar ontploffingsgevaar kan heersen. Deze richtlijn heeft uitsluitend betrekking op het ontwerp en de productie van uitrusting en
regelt de CE markering van deze categorie producten.
Sinds 20 april 2016 is de nieuwe richtlijn ATEX 114 richtlijn 2014/34/EU van kracht geworden. Hiermee wordt de oude ATEX 95 richtlijn 94/9/EG vervangen. De oude certificaten die onder de huidige ATEX 95 Richtlijn zijn afgegeven, blijven geldig. De wijzigingen van de richtlijn betreffen geen aanpassing van de technische eisen aan producten, apparaten of componenten, want dezelfde geharmoniseerde normen blijven van kracht.
De meest in het oog springende veranderingen spelen zich af op het gebied van de levering door de verschillende marktpartijen zoals de wettelijke vertegenwoordiger, de importeur, de distributeur en de fabrikant. Waarbij de fabrikant, net zoals in de andere productrichtlijnen, het beste de verantwoordelijkheid kan nemen voor conformiteit van de apparaten en beveiligingssystemen met deze richtlijn. Alleen is de richtlijn er nu meer op gericht dat als iemand in de leveringsketen zijn verantwoordelijkheid niet neemt, één van de andere marktpartijen die verantwoordelijkheid moet nemen.
Wij hebben de nieuwe ATEX 114 richtlijn bestudeerd en zijn tot de conclusie gekomen dat er voor de gebruikers (lees kopers) van deze apparaten of componenten niets veranderd. Enige waar men goed op moet letten is dat men vanaf 20 april 2016 producten moet kopen die voldoen aan de nieuwe Richtlijn 2014/34/EU. Bij deze wijziging van de Richtlijn 2014/34/EU is er vooral sprake van meer tekstuele duidelijkheid. Met andere woorden één en ander is nu duidelijker omschreven en vastgelegd. Ook voor de fabrikanten, van apparaten en veiligheidssystemen die gebruikt worden op plaatsen waar een explosieve atmosfeer kan ontstaan, is er niet zoveel veranderd. Juist ook omdat er geen sprake is van technische aanpassingen.
De veranderingen in de nieuwe ATEX 114 richtlijn hebben dan ook vooral te maken met de traceerbaarheid van het product. Dit heeft men vooral gedaan om het markttoezicht eenvoudiger en doelmatiger te maken.
Bij de producten die van buiten de Europese Unie komen, is deze richtlijn ook van toepassing op tweedehandsmateriaal.
De wijzigingen van de nieuwe ATEX 114 richtlijn 2014/34/EU:
1. Alle aanbieders in de toeleverings- of distributieketen van deze apparaten en beveiligingssystemen die bedoeld zijn voor de toepassing in explosieve atmosferen moeten waarborgen dat zij apparaten en beveiligingssystemen leveren die voldoen aan de eisen van de richtlijn.
2. De marktpartijen moeten naast hun gegevens ook hun postadres en hun webadres vermelden.
3. Als eerste ligt de verantwoording tot naleving natuurlijk bij de fabrikant. Is hij in gebreke dan zal één van de volgende partijen in de leveringsketen de verantwoordelijkheid moeten nemen.
4. Importeurs van apparaten en beveiligingssystemen van buiten de Europese Unie, moeten er op toezien dat zij geen apparaten en beveiligingssystemen op de markt brengen die niet voldoen aan de eisen van de richtlijn. Ook moeten importeurs kunnen beschikken over documenten waarmee aangetoond kan worden dat de apparaten en beveiligingssystemen voldoen aan de eisen van de richtlijn.
5. De fabrikant of importeur is verplicht om apparaten en beveiligingssystemen te leveren met instructies en informatie over het gebruik en de veiligheid van het product. Deze documentatie moet dan geschreven zijn in een, door de lidstaat (waar het product geleverd wordt), bepaalde taal die gebruikers en consumenten kunnen begrijpen.
6. Daarnaast is duidelijk omschreven dat de fabrikant of importeur verplicht is om een technische documentatie vast te leggen waarin de eisen, die op het product van toepassing zijn, vermeld worden. Daarnaast moet men in die documentatie ook een adequate risicobeoordeling, een beschrijving van het product, ontwerptekeningen, testrapporten en een overzicht van de toegepaste normen vastleggen. Ten aanzien van deze documentatie wordt duidelijker omschreven dat er voor de fabrikant of importeur een 10 jaar bewaarplicht van toepassing is.
7. Wanneer een deelnemer in de leveringsketen de apparaten en beveiligingssystemen onder eigen naam op de markt zet, wordt hij gezien als fabrikant.
8. Distributeurs mogen eventuele voorraden, die voldoen aan de Richtlijn 94/9/EG, nog leveren totdat de voorraad op is. Men noemt dit een redelijke overgangsregeling.
Betreffende markeringen (vermelden van productgegevens zoals typenummer, serienummer of partijnummer en CE-markering en speciale merkteken van explosiepreventie, het Epsilon x teken) en documentatie blijven de eisen, zoals al bekend waren vanuit de voorgaande richtlijnen, van kracht.
Qua de technische eisen aan de apparaten en beveiligingssystemen is er niets gewijzigd.
Voor machinebouwers en kopers van apparaten en beveiligingssystemen geldt dat zij vanaf 20 april 2016 moeten controleren of de leverancier de nieuwe ATEX 114 richtlijn 2014/34/EU op zijn EG Verklaring van Overeenstemming vermeldt. Hierbij moet men wel rekening houden met de eerder genoemde redelijke overgangstermijn.
Deze ATEX 114 richtlijn is, net als voorheen de ATEX 95 richtlijn, niet van toepassing op apparaten en beveiligingssystemen die toegepast worden in gebieden waar er sprake is van explosieve stoffen of onstabiele chemische stoffen. Hier is andere regelgeving van toepassing.